Od pewnego czasu prowadzone są lokalne prace renowacyjne pn. „Drewniane Perły Ziemi Lubawskiej – konserwacja drewnianych zabytków celem wzrostu atrakcyjności kulturowej regionu\". Odrestaurowane muzeum w parafii św. Anny w Lubawie powróci do wikariatki.
Prace konserwatorskie przeprowadzane są w 9 kościołach naszego regionu: w Boleszynie, Brzoziu, św. Anny w Lubawie, św. Barbary w Lubawie, w Radomnie, Rożentalu, Tylicach i Złotowie.
Głównym partnerem jest parafia p.w. św. Tomasza Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim i ona też jest największym beneficjentem tego projektu. Jego całkowity koszt wynosi ponad 18 milionów zł, w tym dofinansowanie ze środków unijnych to kwota ponad 15 i pół miliona zł. Zakończenie wszystkich prac zaplanowano na rok 2019.
W ramach tego projektu zostaną odnowione nie tylko wybrane lubawskie obiekty sakralne. Dzięki niemu zostanie też odrestaurowane Muzeum Ziemi Lubawskiej w parafii św. Anny w Lubawie, które zostanie przeniesione z plebanii do wikariatki. Miejsce to ma już swoją tradycję jako obiekt muzealny.
W czerwcu 1983 roku z inicjatywy, ówczesnego Miejsko-Gminnego Domu Kultury, otwarto tam Izbę Historii i Tradycji Ziemi Lubawskiej. Było to ważne wydarzenie lokalne, mające nawet pewien wydźwięk regionalny. Świadczyła o tym obecność m.in. przedstawicieli władz miasta i gminy Lubawa oraz Wojewódzkiego Domu Kultury w Olsztynie.
Nowo otwarta Izba Historii i Tradycji Ziemi Lubawskiej stała się miejscem rozmaitych wystaw. Dotyczyły one m.in. dziejów Banku Spółdzielczego w Lubawie, pamiątek po dr Teofilu Rzepnikowskim czy też losów harcerstwa na Warmii i Mazurach w latach 1919-1982. Poza tym prezentowano tam dawny sprzęt pożarniczy, rzeźby, amatorskie fotografie, kolekcję Kazimierza Heydy, pamiątki po lubawskim poecie – Teofilu Ruczyńskim, tkactwo ludowe w XIX wieku, dawne przedmioty codziennego użytku, np. antyczne biurko, lampa naftowa; obrazy z pleneru malarskiego „Lubawa ’87”, a także grafiki Kazimierza Napiórkowskiego. W 1987 roku dr Jerzy Szews ofiarował lubawskiemu muzeum własne eksponaty. Był to wózek ręczny, walizka drewniana, nożyce do strzyżenia owiec oraz manierka.
Muzeum przyjmowało gości aż 7 dni w tygodniu, a za przewodnika służyła im Hanna Dembicka. Wśród odwiedzających ten obiekt znajdowały się najrozmaitsze osoby. Należeli do nich uczniowie szkół miasta i gminy, harcerze, działacze społeczni, uczestnicy kolonii i ferii zimowych, wczasowicze, sportowcy, turyści z kraju i zagranicy. W księdze pamiątkowej z okresu działalności muzeum zachowało się wiele wpisów osób zwiedzających z podziękowaniami, wyrazami uznania, a także z merytorycznymi uwagami. Po kilku latach funkcjonowania obiekt ten, wraz z częścią zbiorów, przekazano na rzecz lubawskiej parafii św. Anny w Lubawie. Pozostałe eksponaty zwrócono ich pierwotnym właścicielom.
W roku 1990 nowym proboszczem w parafii św. Anny został ks. Mieczysław Rozmarynowicz. To właśnie z jego inicjatywy powstało w tamtejszej plebanii Muzeum Ziemi Lubawskiej, które oddano do użytku w dniu 2 lipca 1994 roku. Było to wydarzenie niezwykle prestiżowe, gdyż uroczystego otwarcia dokonał sam prymas Polski, ks. kardynał Józef Glemp. Był on wówczas obecny w Lipach na uroczystości jubileuszu 25-lecia koronacji figury Matki Boskiej Lipskiej z Dzieciątkiem Jezus.
W chwili oficjalnego udostępnienia obiektu muzealnego uczestniczyli również przedstawiciele władz samorządowych: burmistrz Lubawy Edward Standara i wójt Kazimierz Neumann, a także ks. biskup Marian Przykucki oraz inni zaproszeni goście.
Nowo otwarte lubawskie muzeum wypełniały dzieła sztuki sakralnej z terenu Lubawy i okolic. Znajdowały się tu plakiety wotywne, sukienki srebrne, naczynia liturgiczne, rzeźby i obrazy o tematyce religijnej. Wśród nich zobaczyć można było fragment renesansowego epitafium z około 1600 roku oraz epitafia obrazowe z XVII wieku. Należał do nich m.in. malowany na blasze miedzianej, z przedstawieniem dwóch dam herbu Nałęcz i Leszczyc, obraz epitafijny rodziny Tylickich oraz Ukrzyżowanie z Maryją i św. Janem, będące częścią epitafium Jakuba Mintzera.
Do szczególnie cennych eksponatów lubawskiego muzeum parafialnego reprezentujących sztukę złotniczą zaliczyć trzeba: ampułki mszalne z tacą z 1603 roku, barokowe kielichy mszalne, m.in. z 1637 roku oraz dwie monstrancje: barokową z 1689 roku z cechą imienną Jahabba I von Hausen i regencyjną z około 1700 roku. Z tego samego czasu był relikwiarz św. Apolonii z cechą miejską Torunia. Ponadto znajdowały się tu sukienki srebrne na obrazy oraz oprawa mszału. Całości dopełniały zabytki przemieszczone, znajdujące się w depozycie Muzeum Diecezjalnego w Pelplinie. Należały do nich następujące obiekty z kościoła parafialnego w Lubawie: figury św. Piotra, św. Jakuba, św. Jana z około 1500 roku oraz Chrystusa w Ogrójcu.
Dzisiaj obiekt ten jest na co dzień zamknięty, a jego ekspozycje wymagają odnowienia. Niekiedy, na życzenie, jest on udostępniamy zwiedzającym. Wizytę taką należy jednak uzgodnić z proboszczem parafii i kustoszem obiektu, ks. Mieczysławem Rozmarynowiczem.
Po odpowiednim dostosowaniu wikariatki do nowej funkcji i przeniesieniu tam eksponatów odnowione Muzeum Ziemi Lubawskiej będzie ponownie do dyspozycji dla chętnych. Sprawa jest o tyle prostsza, że sam obiekt wikariatki został już wcześniej odrestaurowany i przeznaczony dla mieszkania dla księży.
LESZEK CHABURSKI
Lubawa. Dawna baszta miejska, dzisiejsza wikariatka